تولید شن و ماسه چگونه است؟
تاریخ استفاده از سنگ‌ها در زندگی بشر به روزگاران کهن می‌رسد و حاضر نیست از تولید شن و ماسه دست بردارد؛ زیرا به‌خوبی اهمیت و نقش آن‌ها را در پیشبرد ساخت‌وسازهای خود می‌شناسد. این دانه‌های بسیار ریز در فعالیت‌های سنگین نقش‌های بزرگی را برعهده می‌گیرند، به همین دلیل مطالعه بر روی کیفی‌تر کردن نحوه تولید شن و ماسه ادامه دارد. شرکت مهندسی بارگانی پرومت با ارائه این مطلب قصد دارد نکاتی را درباره شن و ماسه به اشتراک بگذارد.
آشنایی با شن و ماسه
برای خیلی از ما ذرات بسیار ریز سنگ با عنوان کلی شن و ماسه شناخته می‌شوند؛ اما این دو با هم تفاوت دارند. این دو ماده ریز دراثر خرد شدن و ساییدگی زیاد سنگ‌ها به وجود می‌آیند که این امر به‌دلایل مختلفی رخ می‌دهد.
سنگ‌های بسیار ریز با ابعادی کوچک‌تر از ۲ میلی‌متر را می‌توان به‌نام شن و ماسه شناسایی کرد؛ البته باید گفت اندازه‌ها چندان هم با این دقت تعیین نمی‌شوند و طیفی از ابعاد آن‌ها برای نام‌گذاری به‌عنوان شن یا ماسه مد نظر قرار می‌گیرند؛ برای مثال برخی افراد یا منابع سنگ‌ریزه‌هایی به‌اندازه ۴ تا ۶۰ میلی‌متر را شن و دانه‌های ریزتر از آن را ماسه می‌نامند. برخی دیگر سنگ‌دانه ریزتر از ۷۵ میلی‌متر و درشت از ۴.۷۵ میلی‌متر را شن می‌دانند و ابعاد ماسه را بین ۰.۰۱ تا ۲ میلی‌متر اعلام می‌کنند.
شن‌ها و ماسه‌ها هرکدام انواع مختلفی دارند که به شرح ذیل نام آن‌ها را ذکر می‌کنیم:
انواع شن
این سنگ‌ریزه‌ها شامل «شن ریز»، «شن نخودی»، «شن سوزنی» و «شن پولکی» می‌شوند.
انواع ماسه
ماسه‌ها نیز در چند گروه کلی دسته‌بندی می‌شوند که انواع «ماسه گرد یا بادی»، «ماسه شبه گرد»، «ماسه گوشه‌دار» و «ماسه مخلوط» را در برمی‌گیرند.
انواع روش‌های تولید شن و ماسه
این مصالح به دو روش اصلی به دست می‌آیند که عبارت‌اند از: طبیعی و مصنوعی.
روش طبیعی تولید شن و ماسه
منظور از شیوه طبیعی در تولید شن و ماسه اتفاقاتی است که در طبیعت رخ می‌دهد و باعث شکسته و خرد شدن یا ساییدگی سنگ‌ها در دریاها و بیابان‌ها می‌شود و آن‌ها را به‌اندازه‌های بسیار ریز درمی‌آورد؛ در این صورت کافی است تا آن‌ها را جمع‌آوری کرد و مورد استفاده قرار داد که به فرایندها و اقدامات مورد نیاز خود نیاز دارد.
عواملی که در شکل‌گیری این نوع از شن‌ها و ماسه‌ها تاثیرگذارند شامل وزش بادهای تند، غلتیدن از بلندی‌ها و برخورد به سنگ‌ها و صخره‌های بزرگ‌تر و در دریا نیز به‌دلیل حرکت امواج سنگین و به هم زدن سنگ‌ها به یکدیگر می‌شوند.
انواع شن و ماسه طبیعی
این دسته از مصالح که بدون دخالت انسان به وجود آمده‌اند در دسته‌های «رودخانه‌ای» و «بادی» قابل تقسیم‌بندی هستند. در نوع بادی آن‌ها ذرات خاک نیز وجود دارد که به‌عنوان مواد ناخالص موجود در سنگ‌ریزه‌های مورد نظر باید از آن‌ها زدوده شوند و بعد به بازار راه پیدا می‌کنند و در مناطق مورد نیاز به بهره‌برداری می‌رسند.
روش مصنوعی تولید شن و ماسه
آن‌چه از طبیعت به دست می‌آید پاسخ‌گوی نیازهای گسترده جوامع نیست؛ بنابراین برخی از انواع این مواد را به روش‌های مصنوعی و با انجام مراحل تولید شن و ماسه با کمک دستگاه ماسه ساز تولید می‌کنند.
تولید شن و ماسه با روش مصنوعی
برای تولید مصالح مورد نظر با شیوه کارخانه‌ای یا مصنوعی باید چندین مرحله را پشت سر گذاشت که به شرح ذیل می‌توان آن‌ها را معرفی کرد:
استخراج سنگ از معادن
اولین و مهم‌ترین گام برای تولید و ساخت شن و ماسه استخراج سنگ‌ها از معادن و دل کوه‌ها و صخره‌هاست. این کار به کمک دستگاه‌هایی سنگین صورت می‌گیرد. انواع مختلفی از دستگاههای سنگ‌شکن وجود دارند که هرکدام متناسب با شرایطی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، نام متفاوتی دارند و با کارکردهای متنوع خود می‌توانند نقش خاصی را بر عهده داشته باشند. به‌طور معمول سنگ‌ها در همان محل با کمک انواع وسایل یا دستگاههای مختلف سنگ‌شکن به قطعات کوچک‌تری تبدیل می‌شوند.
انتقال مواد اولیه به کارخانه‌های تولید سنگ یا شن و ماسه
پس از خرد کردن تخته‌سنگ‌های بزرگ و به دست آوردن اندازه‌های مورد نیاز، باید این مواد را حمل و به محل کارخانه منتقل کرد تا مراحل بعدی در آن‌جا انجام شود.
تخلیه مواد به درون هاپر
اولین کار پس از ورود مواد اولیه به کارخانه، تخلیه آن‌ها به داخل یک قیف بزرگ است تا از آن‌جا به‌وسیله فیدر زنجیری به دستگاه فک وارد شوند.
خرد و کوچک‌تر شدن سنگ‌ها در دستگاه فک
این دستگاه یکی از انواع ماشین‌های صنعتی سنگ‌شکن به‌شمار می‌آید که در محل کارخانه قرار دارد و کار آن ریزتر کردن قطعات سنگ به ابعاد حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر است.
بیشتر بخوانید: بهترین روش‌ها برای نگهداری و تعمیرات سنگ شکن
کوچک کردن سایز سنگ‌ها با کمک کوبیت
تولید شن و ماسه چندین مرحله را در برمی‌گیرد که در تمامی آن‌ها سنگ‌ها کوچک‌تر و کوچک‌تر می‌شوند. درواقع نمی‌توان خرد کردن آن‌ها را تنها با یک دستگاه انجام داد.
این اجسام سخت هربار با کمک یک ماشین صنعتی به درجه‌ای از خردگی و کوچک شدن می‌رسند که این اندازه متناسب با امکانات آن ماشین شکل می‌گیرد؛ بنابراین در گام بعدی مواد به‌وسیله حرکت نوار نقاله به یکی دیگر از ماشین‌آلات سنگ‌شکن به‌نام کوبیت وارد می‌شوند تا در آن‌جا به اندازه مورد نیاز نهایی در شن و ماسه برسند. تا این مرحله می‌توان به شن دست پیدا کرد؛ اما برای حصول ماسه یک مرحله دیگر نیز به فرایند فوق اضافه خواهد شد.
عبور دادن مواد از سرند
سرندها کار جداسازی ناخالصی‌ها یا مواد نامناسب از سنگ‌ریزه‌های به‌دست‌آمده را بر عهده دارند. برای این کار آن‌ها را از سرندهای سه‌طبقه‌ای عبور می‌دهند تا موادی مثل ماسه‌های ناقص یا شکسته، شن‌های بادامی، شن‌های نخودی و شن‌های بزرگ‌تر از سایز مورد نظر از یکدیگر جدا شوند. این جداسازی به کمک ابعاد منافذ سرندها به‌راحتی اتفاق می‌افتد.
انتقال به انبار و بازار مصرف
با پایان جداسازی ناخالصی‌ها مراحل تولید شن و ماسه نیز تمام می‌شوند و محصولات نهایی با کمک نوار نقاله به انبار یا محل نگهداری و بسته‌بندی منتقل می‌شوند و از آن‌جا ازطریق لودرهایی بارگیری خواهند شد تا به بازار فروش و دست مصرف‌کنندگان نهایی برسند.
ماسه‌های شسته‌شده
گاهی در بین مواد، سنگ‌های خردشده‌ای وجود دارند که دچار شکستگی شده‌اند که آن‌ها را با استفاده از دستگاه فیدر زمینی که در محل نگهداری یا دپوی ماسه‌های شکسته قرار دارد به ماشین ماسه‌شور حلزونی منتقل می‌کنند تا شست‌وشوی آن‌ها انجام شود. پس از آن باز هم با کمک نوار نقاله به محل نگهداری یا انبار ماسه‌های شسته انتقال می‌یابند.
تجهیزات مورد استفاده در خط تولید شن و ماسه
از توضیحاتی که در نحوه تولید شن و ماسه دادیم، کاملا روشن شد که چه دستگاه‌هایی در این فرایند مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به اهمیتی که هرکدام از این ماشین‌آلات صنعتی در تولید مصالح مذکور دارند، آن‌ها را به‌صورت جداگانه معرفی می‌کنیم:
دستگاههای سنگ‌شکن
مهم‌ترین، محوری‌ترین و مهم‌ترین ماشین‌آلات صنعتی که در تولید شن و ماسه مورد استفاده قرار می‌گیرند، سنگ‌شکن‌ها هستند که از سه نوع آن‌ها در این عملیات به‌طور مستقیم کمک گرفته می‌شود. این سه نوع عبارت‌اند از:
سنگ‌شکن فکی
این ماشین برای تبدیل قطعات بزرگ و سنگین صخره‌ها و سنگ‌های استخراج‌شده از معدن به کار می‌آید و آن‌ها را تا حد قابل ملاحظه‌ای کوچک‌تر می‌کند تا بتوان به محل کارخانه‌ها حمل کرد.
سنگ‌شکن کوبیت
این مدل از دستگاه‌ها از ضربات چکشی برای خرد کردن سنگ‌ها استفاده می‌کنند؛ بنابراین محل کاربرد آن‌ها در کارخانه‌هاست تا قطعات سنگ‌های درشت را به اندازه‌های بسیار کوچک‌تری برسانند. پس از دریافت ضربات چکشی، قطعات سنگ به داخل سندان پرت می‌شوند که در آن‌جا نیز برخورد با قطعات نصب‌شده باعث کوچک‌تر شدن آن‌ها خواهند شد.
ماسه‌ساز
دستگاههای ماسه‌ساز آخرین ضربات را بر سر سنگ‌ها وارد می‌کنند تا به ریزترین اندازه مورد نیاز و آماده برای مصرف برسند. این ماشین‌ها انواع متعددی دارند که برخی از آن‌ها «ماسه‌ساز پاکتی، ماسه‌ساز خرگوشی، ماسه‌ساز راک‌اند‌راک» و موارد دیگر نام دارند.
دستگاه ماسه‌شور
پس از به دست آوردن سنگ‌ریزه‌هایی با اندازه‌های مورد نیاز به‌منظور افزایش کیفیت آن‌ها و زدودن خاک و غبار و همچنین از بین بردن ناخالصی‌ها از ماشین‌های ماسه‌شور استفاده می‌شود.
دستگاه خشک‌کن
پس از شست‌وشوی ماسه‌ها باید بتوان آن‌ها را زودتر خشک کرد تا فرایند تولید زودتر به پایان برسد. برای این کار می‌توان از دستگاه خشک‌کن کمک گرفت.
نوار نقاله
نوارهای نقاله در بسیاری از کارخانه‌ها وسایل بسیار ضروری و کاربردی به‌شمار می‌روند که کار آن‌ها جابه‌جایی و حمل مواد مختلف است. در محل تولید انواع شن‌ها و ماسه‌ها بدون این دستگاه‌ها نمی‌توان کار را پیش برد و از خطرات و آسیب‌های احتمالی مثل سقوط سنگ‌ها و… در امان ماند.
بیشتر بخوانید:استاندارد صنعتی برای رولیک و لاستیک نوار نقاله
جمع‌بندی
شن‌ها و ماسه‌ها به‌عنوان سنگ‌ریزه‌های بسیار پرکاربرد در بسیاری از ساخت‌وسازها و برخی صنایع دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد از دو روش طبیعی و مصنوعی به دست می‌آیند. در روش مصنوعی، فرایند تولید شن و ماسه از استخراج تخته‌سنگ‌های بزرگ از معادن آغاز می‌شود و تا خرد شدن و شست‌وشوی آن‌ها در محل کارخانه‌ها و انتقال به بازار مصرف ادامه می‌یابد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!