برنج یک نوع آلیاژ تشکیل‌شده از ترکیب مس و روی است که هر دو از فلزات مهم و ارزشمند به‌شمار می‌آیند. این فلز به‌صورت شمش تهیه می‌شود و مقطع آن را شکل‌ها و ابعاد متفاوتی تشکیل می‌دهد و از آن به‌طور گسترده در صنعت تولید انواع شیرآلات مایع و گاز استفاده می‌کنند. ردپای آن‌ها را در تراشکاری هم می‌توان دید.
ویژگی‌های شمش برنج به خواص و درصد فلزاتی بستگی دارد که در تولید آن به کار می‌رود. اگرچه ترکیب اصلی برنج را مس و روی تشکیل می‌دهد؛ اما برای بهبود برخی ویژگی‌ها، فلزات دیگری را نیز به آن اضافه می‌کنند؛ برای مثال بهمنظور افزایش خاصیت تراش‌پذیری به آن حدود ۲ تا ۳ درصد سرب می‌افزایند. به همین دلیل طیف متنوعی از آلیاژهای برنج را می‌توان مشاهده کرد که ترکیبات فلزی متفاوتی دارند. شرکت مهندسی بازرگانی پرومت در ادامه این مطلب به بررسی ویژگی های شمش برنج میپردازد.
معرفی مقاطع شمش برنج
مقاطع برنجی در دو دسته کلی با عناوین زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- مقاطع فورج
- مقاطع تراش (از آن‌ها در فرایندهای مربوط به تراشکاری بهره‌برداری می‌کنند.)
بیشتر بخوانید: شمش چدن
فورج‌کاری مقاطع شمش برنج (پتک‌کاری)
یکی از فرایندهای فلزکاری که از دوران گذشته انجام می‌شد با نام فورج یا پتک‌کاری شهرت دارد. این کار بهمنظور تولید قطعات متعدد به اشکال و اندازه‌های مختلف به کار می‌رود. برخی از محصولات و قطعات فلزی که از روش فورجی تولید می‌شوند، عبارت‌اند از: چرخ‌ها، ابزارآلات، چرخ‌دنده‌ها، شاتون و…
فرایند فورج
فورج‌کاری به دو صورت «فورج سرد» (قابل اجرا در دمای معمولی اتاق) و «فورج گرم» (نیاز به دماهای بالاتری) قابل اجراست.
فورج سرد
این شیوه در دمای معمولی اتاق انجام می‌شود که در آن برای شکل‌دهی به محصول باید از نیروی زیادی استفاده کرد. به این منظور باید فلزی را به کار برد که قابلیت چکش‌خواری خوبی داشته باشد تا بتوان ابعاد مناسب و دقیقی را در محصول ایجاد کرد. شمش برنج درشمار فلزاتی است که خاصیت چکش‌خواری بالایی دارد؛ بنابراین از این شیوه برای آن استفاده می‌شود. افزودن مقداری سرب نیز به این آلیاژ کمک می‌کند تا مقاومت آن افزایش یابد و محصول نهایی کیفیت بیشتری داشته باشد.
برای افزودن دیگر فلزات به ترکیب برنج باید دقت کرد که از حد معینی بیشتر نشود؛ زیرا بر کیفیت و تاثیر نهایی آن تاثیر نامطلوبی می‌گذارد و خواص آن را تغییر می‌دهد.
بیشتر بدانید: شمش فولادی
فورج گرم
این شیوه به‌عنوان روش جایگزینی برای فورج سرد استفاده می‌شود و گاهی نیز به‌صورت ترکیبی با آن به کار می‌رود. در فورج گرم، ابتدا شمش‌های فلزی تحت دمایی بین ۷۰۰ تا ۹۵۰ درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرند. برای فلزاتی مانند فولاد آلیاژ که فرایند سرد شدن در آن دیرتر اتفاق می‌افتد، این روش مناسب‌تر است و کاربرد بیشتری دارد.
